Co powinien umieć 3-latek, zanim pójdzie do przedszkola?
10 kluczowych umiejętności
Rozpoczęcie edukacji przedszkolnej to stresujący moment zarówno w życiu malucha, jak i jego rodziców. Ci ostatni często obawiają się, że ich smyk może nie poradzić sobie w nowym środowisku. Jeśli wcześniej pomożemy mu jednak w nabyciu pewnych umiejętności, nie ma raczej powodów do obaw. Początek może być trudny, ale potem smyk najpewniej oswoi się z nową sytuacją. Co powinien zatem umieć 3-latek, zanim poślemy go do przedszkola?
Poniżej opisujemy kilka umiejętności, nad którymi warto wcześniej popracować.
Niech wiadomość o rozpoczęciu nauki w przedszkolu nie będzie dla smyka szokiem.
Oto co warto zrobić, by oswoić go z tą myślą
- Przygotowania do przedszkola warto rozpocząć kilka miesięcy przed datą rozpoczęcia zajęć. Dzięki temu mamy czas, aby na spokojnie oswoić siebie i malca z myślą o przedszkolu oraz nadrobić ewentualne braki w umiejętnościach. Możemy także zacząć działać w momencie, gdy coś nas niepokoi, np. gdy dziecko w porównaniu do rówieśników mówi bardzo mało i podejrzewamy u naszego
3-latka opóźniony rozwój mowy. Dziecko w tym wieku powinno używać już zdań złożonych i korzystać z ok. 1000 słów (chociaż nie wszystkie wyrazy i głoski musi wymawiać poprawnie). Jeśli tak nie jest, koniecznie udajmy się do neurologopedy.
- Inicjujmy rozmowy i organizujmy zabawy nawiązujące do przedszkola. Czytajmy maluchowi książki o tym, jak wygląda dzień przedszkolaka, możemy bawić się w przedszkole lalkami i misiami lub zbudować przedszkolny budynek z klocków. Innym pomysłem jest sięgnięcie po album ze zdjęciami i pokazanie maluszkowi naszych zdjęć z czasów przedszkolnych. Taka zabawa może okazać się wielką frajdą dla całej rodziny oraz okazją do rozmowy o tym, jak wygląda dzień w przedszkolu. Starajmy się nastawiać siebie i dziecko pozytywnie, nie przesadzając z wychwalaniem przedszkola, aby maluch nie poczuł się rozczarowany, gdy w końcu do niego dotrze. Nigdy nie straszmy ani nie szantażujmy smyka nauczycielami czy przedszkolem.
- Korzystajmy z dni adaptacyjnych w przedszkolu (o ile placówka je organizuje). Tam nauczycielki zapoznają nas i malca z budynkiem, planem dnia, dziećmi z grupy, a także podpowiedzą, w jaki sposób przygotować dziecko do rozpoczęcia edukacji przedszkolnej.
- Wybierzmy się razem na przedszkolne zakupy. Wspólne wybieranie kapci, kocyka czy szczoteczki do zębów będzie dla smyka miłą atrakcją.
- Idźmy na spacer do przedszkola i wokół niego, aby zapoznać się z trasą, którą będziemy codziennie pokonywać, oraz oswoić malca z okolicą i budynkiem, w którym niedługo będzie spędzał znaczną część dnia.
- Nauczmy dziecko rozstawać się z mamą i tatą. Od czasu do czasu pozostawmy je pod opieką babci, dziadka czy cioci. Pamiętajmy, aby pożegnanie było pogodne, serdeczne i krótkie. Zawsze mówmy, kiedy wrócimy (np. będę po drzemce), i dotrzymujmy słowa.
- Dostosujmy rytm dnia dziecka do rytmu przedszkolnego. Postarajmy się, aby pory spacerów, posiłków i drzemek pokrywały się ze sobą. Dzięki temu dziecko w przedszkolu będzie umiało odnaleźć się w rozkładzie dnia.
- Możemy zapisać dziecko na zajęcia, dzięki którym będzie miało okazję nauczyć się funkcjonować w grupie rówieśniczej. Mogą to być zajęcia muzyczne, plastyczne czy sportowe, ważne, aby maluch je lubił i aby uczestniczyły w nich inne dzieci.
- Zabierajmy malca jak najczęściej na plac zabaw. To okazja do spotkań z innymi dziećmi, a także sposób na lepszy rozwój fizyczny 3-latka. W przedszkolu malucha czeka dużo zabaw ruchowych, wycieczek, spacerów i wyjść do przedszkolnego ogrodu. Warto zatem przygotować go na zwiększoną dawkę ruchu i zachęcać do aktywności fizycznej – nakłaniajmy dziecko do chodzenia, zamiast wozić je w wózku, częściej wybierajmy też schody zamiast windy.
- Jeśli podejrzewamy, że dziecko nie jest jeszcze gotowe, aby uczestniczyć w zajęciach przedszkolnych – udajmy się do specjalisty (być może pediatra pokieruje nas do psychologa dziecięcego), który wyjaśni nam, jak przebiega rozwój emocjonalny 3-latka i pomoże podjąć najlepszą dla nas decyzję. Może się okazać, że maluch nie jest jeszcze gotowy na rozłąkę z mamą lub potrzebuje więcej czasu na adaptację do nowych warunków.
Co powinien umieć 3-latek, zanim stanie się przedszkolakiem?
Zanim maluch wyruszy w świat, zadbajmy o to, by nabył pewne umiejętności, dzięki którym będzie bardziej samodzielny i lepiej poradzi sobie w grupie dzieci bez mamy i taty. Nie zaczynajmy jednak treningu na kilka dni przed przedszkolem, lecz na spokojnie wprowadzajmy nowe rzeczy i wymagajmy coraz więcej od malca co najmniej kilka miesięcy wcześniej. Nie wywierajmy także zbędnej presji. Czasami trzeba coś przerwać na miesiąc czy dwa, aby potem ponownie do tego wrócić – w ten sposób damy szansę dziecku na odniesienie sukcesu i wzmocnienie poczucia własnej wartości.
- Samodzielne korzystanie z toalety. 3-latek powinien umieć zasygnalizować swoje potrzeby fizjologiczne oraz samodzielnie skorzystać z nocnika lub toalety. Nauczmy go także związanych z tym czynności higienicznych, takich jak wycieranie pupy papierem toaletowym czy dokładne mycie rączek mydłem oraz wytarcie ich ręcznikiem.
- Samodzielne ubieranie się. Przedszkolak powinien sam ubierać się i rozbierać, ponieważ ta umiejętność będzie mu niezbędna do korzystania z toalety (podciąganie i ściąganie spodenek), rozbierania się do drzemki i ubierania po niej oraz przygotowania do wyjścia na przedszkolny plac zabaw. Oczywiście nauczycielki w razie potrzeby pomogą dziecku, np. przy zapinaniu czy rozpinaniu drobnych guzików lub gdy zaplączą się sznurówki, jednak będą wymagały od niego, aby w większości sytuacji sam radził sobie ze swoimi ubrankami.
- Samodzielne jedzenie. Dziecko idące do przedszkola powinno umieć posługiwać się widelcem i łyżką samodzielnie i w miarę estetycznie zjeść posiłek. Maluch powinien wiedzieć, że po jedzeniu należy odnieść brudne naczynia w odpowiednie miejsce.
- Nawyki higieniczne. Dziecko powinno umieć samodzielnie umyć ręce przed posiłkiem, po skorzystaniu z toalety i zawsze wtedy, gdy są brudne. Dobrze, aby potrafiło także samodzielnie umieć umyć ząbki.
- Sprzątanie. 3-letnie dziecko powinno wiedzieć, że po skończonej zabawie należy odłożyć zabawki na miejsce. W przedszkolu panie będą wymagały od dzieci umiejętności posprzątania po sobie swojego stanowiska pracy czy zabawy. Nauczmy malca, jak dbać o swoje rzeczy, nie pozwalajmy mu niszczyć książek czy zabawek.
- Radzenie sobie z emocjami. Maluch powinien umieć prawidłowo odczytywać podstawowe reakcje emocjonalne zarówno własne, jak i swoich rówieśników. Warto więc otwarcie rozmawiać z nim o uczuciach, tłumaczyć, czym jest smutek, radość czy złość, np. przy okazji czytania książeczek.
- Zabawa z rówieśnikami. Stwarzajmy jak najwięcej okazji do zabawy malucha z innymi dziećmi. Dzięki temu łatwiej odnajdzie się on w przedszkolnej grupie. Uczmy go dzielenia się, pokojowego rozwiązywania konfliktów i wyznaczania swoich granic. Przećwiczmy trudne sytuacje, np. jak zareagować, gdy ktoś mu coś zabiera lub popycha – dziecko powinno wtedy głośno i zdecydowanie powiedzieć: „Nie! Nie rób tak!” Wytłumaczmy, że w razie kłopotów powinien zwrócić się do nauczycielki o pomoc.
- Rozumienie poleceń. Dzieci nie zawsze słuchają się dorosłych, jednak powinny rozumieć wydawane przez nich polecenia. Wytłumaczmy maluchowi, że powinien słuchać się pani w przedszkolu, tak jak w domu mamy i taty, że powinien reagować na polecenia nauczycielki. Jeśli podejrzewamy, że dziecko nie rozumie lub nie słyszy tego, co do niego mówimy, koniecznie udajmy się z nim do logopedy i/lub laryngologa.
- Rozmowa i komunikowanie się. Dziecko powinno umieć informować o swoich potrzebach oraz komunikować się z innymi dziećmi i dorosłymi, a w razie potrzeby – poprosić o pomoc.
- Staranność. Uczmy dziecko, by wykonywało wszystko najstaranniej, jak umie. Niech próbuje tak samo przykładać się do zrobienia pracy plastycznej, mycia rączek czy sprzątania zabawek. To ważna umiejętność, która przyda mu się na każdym etapie życia i z pewnością ułatwi start w przedszkolu. Oczywiście wytłumaczmy dziecku, że może także czegoś nie umieć i zawsze może zwrócić się o pomoc do opiekujących się nim osób dorosłych.
Zanim dziecko stanie się przedszkolakiem, przyjrzyjmy się mu uważnie. Jeśli nie opanowało jeszcze jakiejś umiejętności, nie zwlekajmy z nauką, wierząc, że w przedszkolu ją opanuje. Zacznijmy jak najszybciej wspierać naszego maluszka, a jeśli cokolwiek nas niepokoi – udajmy się do odpowiedniego specjalisty.
Opracowała: Grażyna Zaborska-Szmajda
Konsultacja specjalistyczna: Agnieszka Skoczylas, psycholog dziecięcy
